KRAWS, PATHIAN THILTIH THEIHNA

 

(Isaia 53 : 4, 1 Korinth 1 : 18

Rom sorkar hunah khan misualte tih hlum dan hrang hrang an nei nual thin. Kraws hi misual berte hremna, tih hlumna atan hmangin, thih dan rapthlak ber niin an ngai thin. Tin, kraws a khenbeh chin chu khawngaih a hnekin anchhia an lawh bawrh bawrh thin an ti. Chuvangin anchhe dawng kraws ti pawhin an sawi thin. Chu ti chuan kraws chu - thil tha lo ber, tenawm ber te pawh kan ti thei ang. Korinth khua pawh hi Rom sorkar hun laia khawpui lian tak pakhat a ni a, zir mite chuan khawpui lian palina an ti. Sakhaw hrang hrang, hnam hrang hrang an awm nual a, finna lam ngaisang em em Grik hnam pawh hi an tam viau niin Bible zir mite chuan an sawi. Chuvangin Judate hian hmuhsit leh tih nawmnah an tawk foin a rinawm. Paula lehkhathawn dangte chhiar hian Rom mi nih kha a hlu hle in a lang bawk. Chutiangah chuan misual ber thihna, Kraws, anchhedawng kraws an tih kher kha Korinth mite tan khan thil ropui vak a ni lovang. A hmuhsitawmin, a chhuangtu nih pawh a atthlak viau awm e. Chutiang dinhmun chu Krista khan a rawn thlang ta a ni a, chu tak chu ringtute tana Kraws hlutna a ni thung si. Khawvel mite leh ring lotute tana thil atthlak kha ringtute tana malsawmna, Pathian thiltih theihna a lo ni ta a nih chu. Ringtute tana Kraws hlutna hi tlem han sawi i la


1. Pathian hmangaihna vawrtawp lanna a ni. Mihringte sualna avangin Pathian leh mihringte inzawmna a chat a, mihringte chu kumkhuaa boral tur kan ni. Chu chu Pathianin phal lovin, a fapa mal neihchhun chu kan aiah, misual berte thihna Krawsah a thih tir a ni. Chu chuan mihringte sualna nasat zia leh misual berte thihna kraws hial kan chan tawk a nih zia a tarlang chuvangin, kraws hian Pathianin hmangaihna vawrtawp a min hmangaihna a lan tir a ni.


2. Kraws hi remna thlenna a ni.

Krista khan mi hmuhsit leh hrehawm zawng zawng a tuarna, Kraws ah khan, "Ka pa, anni hi ngaidam rawh," tiin Pathian leh mihringte inremna atan palai hna a thawk a, Kraws kaltlang hian inremna a lo awm a ni.


3. Kraws hi chhandamna/tlanna hmun a ni.

I Petera 1:19 ah 'Bawlhhlawh kai lo thisen anga Krista thisen hlu chuan tlan in ni zawk tih in hre si a' tih kan hmu. Thuthlung hlui hun atang tawhin thisen chhuak lovin sual ngaihdamna a awm thei lo. Chuvangin chhandam kan nih theihna tur, tlan kan nih theihna atan Krista thisen chu Kraws ah a chhuak a, chu kraws chu chhandam kan nih theihna a lo ni. 


Hetiang taka kan tana pawimawh a nih avang hian Kraws paltlang a, nghet taka vuan tute ah chuan Pathian thiltihtheihna hi a lang lo thei lo. Chumi tur erawh chuan nun nghet, tum ruh leh rinna tak tak a ngai thung.


Kraws lera Isua a awm lai khan, "Ka Pathian, ka Pathian, engahnge min kal san," tiin a au a nih kha. Tin, Kraws ngei pawh hi ringtute tana a pawimawhna kan sawi rualin, Krista, Pathian thihna, khawvel miten duh duh a an nghaisakna, an tihhlum hialna hmun a ni si Chuti a nih si chuan kraws chu Pathian thiltih theihna a va nih hmel si loh ve. Pathian thiltih theih lohna, kalsan a nihna hmun zawk a nih hmel a ni. Ni e, Krista kha kha kraws lerah khan mihring famkim a nihna a lang a ni. Philipi 2 : 6 - 8 ah, Ani zawngin Pathian anga awma Pathian tluka awm chu thil thlakhlelh hleih theihah a ruat lo va, mihringte anga lo piangin, bawih angah a insiam a, amah leh amah a intitlawm ta zawk a. Tin, mihring anga lo awmin, a inngaitlawm a, thi khawp hiala thu zawmin a lo awm ta a, kraws-a thihna ngei chu' tih ziak kan hmuh ang khan. Mihring a nihna zawnah chuan Kraws kha Pathian thiltih theih lohna, Pathian kalsan nun a nih miau avangin, "Ka Pathian, engahnge min kal san," tiin a au lo thei lo.


Kraws hi Pathian thiltih theihna kan tih rualin, Pathian thiltih theih lohna hmun pawh a ni tih hi hre tel bawk ang u. Thlarau lam aia mihring mihrinna kan dah pawimawhna leh lansarhna ah chuan Pathian thiltihtheihna a lang thei lo a nia aw. Lalpa, kei chuan tih ngaihna ka hre lo a ni, engmah ka ni lo e, ti a Krawsa kan thihnaah chiah a ni Pathian thiltih theihna a lan thin. Din hmun harsa leh khirh takah te dingin, misual ber dinhmunah te pawh kan ding mai thei. Mahni theihna leh thiamna, mihring chakna hmachhuantu te nunah Pathian thiltihtheihna a thleng ngai lo. Lalpa, nang chauh i ni ti a mihring lam dah tha a, krawsa tihlumtute nunah chauh a ni Pathian thiltih theihna a thlen thin.


Sakhaw dang zawng hi chu mihringin Pathian a zawnna a ni a, Kristianna erawh chu Pathianin mihringte a zawn chhuahna an ti thin. Grik mite chuan an finna leh thiamna hmangin Pathian an zawng thin. Hetiang hian mahni theihna hmanga Pathian zawngtu tam tak an awm. Chung mite chuan an duhtawk leh phak tawkah chiah Pathian hmuh an tum thin mahse, Kraws kaltlang loin Pathian a inpuang ngai lo. Martin Luthera chuan, "Krista'n kraws a a tuarna atang hian Pathian inpuanna chu a chiang ber a, mihring finna atangte hian Pathian hi zawn hmuh theih a ni lo. Pathian hriatna tak chu khenbeh Krista ah chauh hian a awm. Hei tak hi kraws thu atthlak leh mihring finna inkalh dan chu a ni. Mihring chuan finnain Pathian a zawnga, a zawn Pathian chuan Kraws thu atthlak hmangin a puang chhuak thung," a ti. Chuvangin, ringtute chuan Kraws chu kan engkim a ni tih hriain, mihring finna leh theihna a kan tih theih loh pawh Krista zarah ropui taka ngamtu kan ni.


Zu leh ruihhlo dangte pawh kan lo ti ve thin a ni mai thei, Kraws atang lo chuan kan hneh thei hauh lovang. Mihringte hi chuan theihna kan nei ve teh meuh mai mahse, tawp chin kan nei thin. Chumi ah chuan beidawn mai tur a ni lo ve. Pathian a innghah a kraws lam thlir hun zawk a ni. Jakoba chuan jabok lui kamah Pathian a buan a, a malpui ruh a pelh a, chaklo ni a a inhriat hnuah a ni hnehtu a nih. Keini pawh hi, mihring lamah chuan chak lo leh tlawm zawk anga kan lanna hmunah Pathian thiltihtheihna a lang thin. Kraws hi tuipui a tahpui a tha, a thiltihtheihna tak tak hmu thei tur erawh chuan kan nun chhuahpui ngam a ngai thung.


Kraws hi tuarna a ni. Chumi paltlang ngamlo tan chuan Pathian thiltihtheihna hi a hmuh tak tak theih loh. Lal Isua kraws a a thih dawn khan, "A kin ta," tiin a au a nih kha. Zir mite chuan a kin ta tih hi, engkim zawh fel a ni tawh, engkim hlen chhuah a ni tawh e tihna a ni an ti. Lal Isuan mihring lama a thihnaah chhandamna hna a rawn thawk zo tihna a ni. Keini pawh kan mihring lam thihna hian rinna lama kan nih tur ang min nih tir thin. Chutah chuan Pathian thiltihtheihna a lo lang thin a ni.


Mihring ngaih a thil harsa leh hrehawm takte pawh kan chungah a thleng fo. Thihna hial pawh kan tawk thin. Mihring lam atang chuan a na a ni. A nihna takah chuan tawrh zawh loh mai hi thil awm thei a ni mahse ringtu chuan tuarna (Kraws) piah lamah beiseina kan nei a, kan mihrinna in a tlin loh chinah pawh Pathiana kan beiseina chuan hlawhtlinna min thlen thin. Chu chu Pathian vang a ni. Kan Kohhran Upa pakhat thusawi an sawi thin ka hriat reng chu, a fapa thihna chungchangah, " Pathianin hei chen hi min enkawl tir a, ka lungawi tawk a ni," a ti an ti. Chu chu a ni, Kraws - Pathian thiltihtheihna chu. Mihring lam atanga thlir chuan thihna meuh chu na a ti em em ang amaherawhchu, tuarna a chunga thlengah chuan mihring lam dah thain, Pathianah chauh a innghat a, chu chuan a beiseina tihhlawhtlingin, thihna ngei chungah pawh lungawi lohna a nei lo. Pathian thiltihtheihna a ni.


Rev. LH. Rawsea chuan, "Mi tin nunah hian a chak lo zawk, a tlawm zawk, nia kan inhriat hun a lo thleng ṭhin. A châng phei chuan 'nia inhria' mai ni lovin kan tlawm dêr hun hi a awm ṭhin. Chutih hunah chuan aia dawih zawk nia kan hriat ten min nãu va, kan ngam ṭhin êm êm ten min hnuai en a, keini aia ropui bik lo nia kan hriatte thuhnuaia kûn dek a ngai ṭhin. Mahse, Kalvari tlâng, kraws hnehna ropui avangin eng dinhmunah pawh ding ila, hnehtu kan ni reng si. A leia lei chhuah hnehna ni lo, tharum chakna hmanga nawr chhuah chawp hnehna ni lo, kan LALPA min pek hnehna ngat hi chu a hlu a ni," a ti.


Keini pawh hi mite hmuh leh hriatah chuan hmuhsitawm leh tlawm tak, kraws a thi tlak chauh kan ni mai thei mahse, chu kraws chu kan tana thil ropui leh hlu ber a ni thei a ni. Khawvel mite hmuh leh hriat danah hmuhsitawm, tlaktlailo leh anchhedawng tlak ni mah i la, Krista zarah kraws chu kan mawina, kan damna a lo ni. Mite thlir dan leh min hmuh dan a pawimawh ber lova, Kraws a kan thihna hi a ni pawimawh ber zawk. Harsatna, buaina leh manganna nasa tak tuar in, thihna hial pawh tawk mah i la, keimahni theihna leh chakna hmachhuan mai lovin, Khenbeh Krista Kraws lam hawi tlat i la, Pathian thiltihtheihna lo lang tur hi ring ngam ang u.

K. Dinga


NIHPHUNG PANGNGAI

Pangang hi Buhchiumah changin, chuta tang chuan Phengphehlepah te an chang leh thin. Mak kan ti lem lo. Rul hi leiah an tleng thin a, thil mak a ni lo. Mihring hi tleng tum ve tlat ta i la mak kan ti viau thung ang. Rul tleng chu thil nihphung pangngai ve reng a ni a, Mihring erawh chu ke a kal tur a nih miau avangin rul anga tleng ve talh a tum chuan thil nihphung pangngai a ni tawh lo, a mak a ni. Engkim hi an nunphung leh awm dan tur duan sa anga an awm chuan a mak lova, chutianga an awm loh chuan a lo mak ta viau mai hi a lo ni. A mak a ni satliah lo, a buaithlak tel bawk. Damdawi hi a nihphung pangngai chu a hming ang hian natna tihdamna tur a ni mahse, chutiang ni lova ruih na atana hman tlat hi a mak. A zahthlaka a buaithlak bawk. Dam tha lai tam tak thihna a thlen tawh reng a ni. Chuvangin, thil reng reng a nih tur ang a nih loh hian a buaithlak a, harsatna tam tak a thlen thin. Mihring pawh hi kan nih tur ang kan nih loh emaw kan nunphung pangngai tura ruat anga kan awm loh hian a buaithlak a, harsatna a thleng vat thin. A nih chuan eng nge nihphung pangngai chu ni ta ang le?

A hun leh a hmun mil zela thiltih emaw khawsak hi nihphung pangngai chu a ni mai lo'm ni? Mizote chuan Buh hi chaw ah kan ring a, zing leh tlaiah kan ei tlangpui bawk. Chuvangin, zing leh tlaia chaw ei kha thil nihphung pangngai chu a ni mai lo'm ni? Tun hma chuan kan khua hi lo neia eizawng deuh vek kan ni a, hlo thlawh leh ramriahte kha kan nun dan phung, nihphung pangngai a ni. Thalai, dam tha pangngai, engmah thawklo a chhuna len mai mai te kha thil nih dan turah an ngai lo.  Computer leh Mobile phone nena eizawng thin tan chuan hlo thlawh leh ramriah te a ngai ve kher tawh lo. Chhun pachangah pawh nula tlangval inrim se a hunin a zir tawha thil nihphung pangngai a ni mai lo'm ni? Chuvangin, a hun leh a hmun a zira nundan leh khawsak phung kan siam remna te hi thil nihphung pangngai chu a ni ve reng mai amaherawhchu, nihphung pangngai tak tak zawk chu 'Eng thil pawh, a nihdan/nihna tur tak a nihna hi' kan ti thei ang. Chumi tur chuan kawng hrang hrang zawh in, thil hrang hrang tih a ngai thin. Thingkung hian Thingkung ni turin thil tam tak a mamawh a, Tui leh Ni engte pawh a mamawh thin. Tui hi hip miah lo ta se a thi anga Thingkung a ni thei lovang. Thingkung ni tur chuan tui hip kha a mamawh tlata, thildang tam tak mamawh leh tihtur a nei bawk. Keini pawh hian kan nihna dik tak, nihphung pangngai, mihring ni tur hian mamawh tam tak kan nei a, tihtur tam tak a awm. Kan mamawh leh thil pawimawhte kan hriat fuh loh hian kawng diklo kan zawh a, kan nih tur ang kan nilo ta thin a ni.

Pathianin thil zawng zawng hi chhan nei vekin a siam a, engmah hi chhan nei loin a siam lo. Kan mamawh loh, kan thawk chhuah carbon dioxide hi thlai/Thing tan an nunna tura thil pawimawh tak niin, chumi hmang chuan kan mamawh oxygen min pe hlauh thei thung. Chutiang chuan thilsiam zawng zawng hi siam kan nih chhan ang a kan awm hi thil nihphung pangngai a ni, chutiang tur chuan mihring chauh hi zirtir kan ngai. Pathian chuan amah chawimawi tur leh ti ropui turin, Amah nena inpawl turin min siam a, mihringte erawh chuan mahni in chawimawi a in tih ropui kan tum thin thung. Kan nihphung tura Pathian min siam chhan kan ti hlawhtling thei thin lo. Chu chuan keimahni mai bakah midangte tan harsatna a thlen a, buaina a siam thin. Keimahniin kan nihphung leh nun dan tur kan ruahman a, chu chu kan nunphung pangngai ve tur reng emaw kan ti a, a tawpah erawh keimahni bawk kan buai leh tho tho si. Kan buaina, harsatna kan tawh chhanah puhmawh tur kan zawng a, Amah, Pathian hial kan dem a, kan vui phah thin a lo ni.

Mihringin kan hma hun leh awm dan tura ruahmanna kan neih hi thil pawi leh diklo a ni hauh lo amaherawhchu, kan ruahmanna hi Pathian rorel leh remruatna hnuaiah, A thu leh a duh ang zel ni teh se. Chuti ni lova, keimahni duhna leh tha tih zawng chauhte, kan phurna leh peih chin ang chauha nun kan tum tlatna te hian Pathian chawimawi leh tih ropui aiin kan ti zahawm lova, Amah nena inpawl a hnekin, kan ti lungawilo fo zawk thin. Kristian, ringtu, Pathian tana nung tur kan nih ang ngeia nun tum teh ang u. Inkhawm leh tawngtai te hi miin kan nunphung pangngai ah ngai teh se. Zu leh ruihhlo hmuna kan awm hian mak ti se, kan nih loh tur leh kan tih loh tur thil kan ti a ngaiin kan nihphung pangngai a nih loh zia hre teh se. "Ani chu a piangthar/fel em mai, ruk a ru duhlo ang. Ruihhlo a ti lo ang. Mi a hau lo ang," tihte hi kan nihphung pangngai, miin a min hriat dan ni se a va tha dawn ve. Chu aia Pathian chawimawi leh tih ropuina a awm chuang awm lo e.

Pathianin mihringte hi na theilo leh hrehawm tuarlo turin a siam hauh lo. Hlimna, lawmna bakah natnate, hrehawmna te pawh tawk turin a ni a siam. Joba 5:6-7 (MGB) ah,"Tuarna hi vaivut ata lo chhuak a ni lo va, Buaina pawh hi lei atanga lo to chhuak a ni hek lo; Buai tûrin mihring a lo piang ani zawk, Meisi chung lamah a chho angin,' tih kan hmuh angin Pathian remruatah hian kan duh loh zawng leh chak loh em em thilte pawh a awm ve fo mahse chu chuan Amah (Pathian) in min siam chhan leh kan nihphung hi min hloh tir lo se, eng dinhmun ah pawh ding in, eng pawh tawk i la Pathian chawimawi leh a ropuina tura rinawm taka Atana nun tlat hi kan tihtur, thil nihphung pangngai a ni tih hi hre reng ang u.

K. Dinga